‘Larousse‘ ansiklopedisi Fransızların oluşturduğu ve bütün dünyada kaynak olarak kullanılan dev bir çalışmadır.
İntDiplomatik nota oernetin olmadığı dönemlerde yıllık ödev adı altında hazırlanan çalışmalar ve merak edilen hususlarda arama yeri bu ve benzeri ansiklopedilerdi. Bu ansiklopediler genel olarak kütüphanelerde bulunmasından dolayı kütüphanelere gitmek içinde güzel bir gerekçe oluyordu.
Ansiklopedinin yazarı fikir babası Pierre Larousse’dir. Ansiklopedide adını buradan akmaktadır. 19. Yüzyılda ortaya çıkarılan bu ansiklopedi dönemin uzman kalemlerince yazılmış oluo eserin 22500 sayfası pierre larousse tarafından kaleme alınmıştır. Ansiklopedinin orijinal adı Grand Dictionnaire Universel Du XIX Siecle’dir.
Anşiklopedi de pek madde bulunmakta olup çevirilen dillere göre ekleme ve çıkarma yapılmaktadır. Türkçe çevirisinde 450.000 madde bulunmaktadır.
Fransızca orijinalinde bulunan maddelerden biri olan “empaler” idi.
“Empaler” (Kazığa oturtmak suretiyle idam) maddesi hakkında bilgi verilirken, “Türkler idam mahkûmlarını kazığa oturturlar…” şeklinde bir açıklama yapılmıştır.
Tarihçi Raşit Erer bu maddeyi fark edip gazeteci Abidin Daver‘e bahsetmişti. Abidin Daver, bu akılalmaz iftirayı Cumhuriyet Gazetesi’ndeki köşesinde yazdı. Yazı büyük ses getirmişti. Bu yazıyı okuyanlar arasında Atatürk’de bulunuyordu.
Atatürk, daha gazete elindeyken derhal Fransa büyükelçisinin huzuruna getirilmesini emretti. Büyükelçi Atatürk’ün huzuruna çıktığında şaşkın ve durumdan bihaberdi. Atatürk, Fransız büyükelçiye şu sözlü nota*yı verdi: “Bu yanlışı düzeltmez ve buna benzer iftiralara son vermezseniz, ülkemize tek bir fransız yayını girmeyecek, Fransız hocalar da gelemeyecektir”.
Büyükelçi, Atatürk’ün bu ültimatomunu derhal Fransız hükümetine bildirdi. Fransız hükümeti vakit kaybetmeden ansiklopedinin sahibi yayın evine içeriğin düzeltilmesi emrini verdi ve yıllarca Türk’e atılan iftira son bulmuş oldu.
İsmail Firdevsoğlu 